การเก็บยา

การเก็บยา

เพื่อให้ได้ตัวยาที่มี สรรพคุณดีโบราณาจารย์ท่านจึงได้กำหนดให้มีวิธีเก็บยา ซึ่งแบ่งออกได้ 4 แบบ ดังต่อไปนี้

---

1. การเก็บยาตามฤดู

1. คิมหันตฤดู (ฤดูร้อน) เก็บเอาราก แก่น ตัว (สำหรับสัตว์วัตถุ)
2. วสันตฤดู (ฤดูฝน) เก็บเอาใบ ดอก ลูก หรือ ฝัก
3. เหมันตฤดู (ฤดูหนาว) เก็บเอาเปลือก ต้น กระพี้ เนื้อไม้

2. การเก็บยาตามทิศทั้ง 4

1. วันอาทิตย์, วันอังคาร เก็บเอาทางทิศตะวันออก
2. วันพุธ, วันศุกร์ เก็บเอาทางทิศใต้
3. วันจันทร์, วันเสาร์ เก็บเอาทางทิศตะวันตก
4. วันพฤหัสบดี เก็บเอาทางทิศเหนือทิศที่จะไปนี้ ให้ถือเอาที่พักของหมอเป็นศูนย์กลาง

3. การเก็บยาตามวันและเวลา

วัน	เวลา เช้า	เวลาสาย	เวลาเที่ยง	เวลา เย็น
อาทิตย์	เก็บเอาต้น	เก็บเอาใบ	เก็บเอาราก	เก็บเอาเปลือก
จันทร์	เก็บเอาราก	เก็บเอาแก่น	เก็บ เอาใบ	เก็บเอาเปลือก
อังคาร	เก็บเอาใบ	เก็บเอาเปลือก	เก็บเอาต้น	เก็บเอาราก
พุธ	เก็บเอาราก	เก็บ เอาเปลือก	เก็บเอาต้น	เก็บเอาแก่น
พฤหัสบดี	เก็บเอาแก่น	เก็บเอาใบ	เก็บเอาราก	เก็บเอาเปลือก
ศุกร์	เก็บเอาใบ	เก็บ เอาราก	เก็บเอาเปลือก	เก็บเอาต้น
เสาร์	เก็บเอาราก	เก็บเอาต้น	เก็บเอาเปลือก	เก็บเอาใบ

4. การเก็บยาตามกาล (ยาม)

กลางวัน ส่วนของต้นพืช

ยาม 1 (06.01-09.00 น.) เก็บเอาใบ ดอก ลูก หรือ ฝัก
ยาม 2 (09.01-12.00 น.) เก็บเอากิ่ง ก้าน
ยาม 3 (12.01-15.00 น.) เก็บเอาต้น เปลือก แก่น
ยาม 4 (15.01-18.00 น.) เก็บเอาราก

กลางคืน ส่วนของต้นพืช

ยาม 1 (18.01-21.00 น.) เก็บเอาราก
ยาม 2 (21.01-24.00 น.) เก็บเอาต้น เปลือก แก่น
ยาม 3 (24.01-03.00 น.) เก็บเอากิ่ง ก้าน
ยาม 4 (04.01-06.00 น.) เก็บเอาใบ ดอก ลูก หรือ ฝัก

(ข้อสังเกตุ..เวลากลางวันเก็บจากส่วนบนคือ ใบลงมาถึงราก ส่วนกลางคืนจะเริ่มจากเก็บรากขึ้นไปหาใบ)